Schuld en schaamte gevoel,
Het is vaak een groot thema bij mensen die seksueel misbruikt zijn bijvoorbeeld maar ook wel bij mensen die een ander jeugd trauma hebben meegemaakt.
Het is vaak ook een thema en een probleem wat maakt dat het moeilijker is om er over te praten.
Dat schuld en schaamte gevoel kan zijn veroorzaakt doordat de dader zei het is je eigen schuld of jij verdient dit of je wilde het zelf.
Maar het kan ook een manier worden om zelf de werkelijke pijn van je machteloosheid die er toen was niet te hoeven voelen.
Want als jij schuldig bent,dan had je nog de controle over de situatie.
Ook ik heb lang geworsteld met schuld en schaamte gevoelens, en eigenlijk worstel ik er nog steeds mee.
Het is minder dan eerder, en daardoor kom ik ook steeds meer bij de werkelijke pijn van het seksueel misbruik, en van mijn andere trauma’s.
En vaak nadat ik bij de pijn ben geweest en er door heen ging, lukt het mij steeds beter om het een plekje te geven.
Maar vaak is dat schuld en schaamte gevoel ook bij mij nog sterk, al weet mijn hoofd inmiddels hoe het werkt.
In mijn geval zeiden de daders dat het mijn eigen schuld was.
Een van mijn daders was altijd heel gewelddadig, en liet het op die manier blijken dat het seksueel misbruik en de mishandelingen in mijn jeugd mijn eigen schuld waren en dat ik slecht was.
Hij deed dat door extreme dreigementen, en hele nare woorden.
En de andere dader die hulpverlener was deed het op een hele geniepige manier door mij zo te manipuleren dat ik dacht dat het mijn eigen keuze was om door hem seksueel misbruikt te worden als kind.
Hij pakte mij namelijk helemaal in en gaf mij liefde, maar stelde er wel wat tegenover namelijk het misbruik.
En zei steeds dat wat wij hadden zo bijzonder was, en dat als ik het aan iemand zou vertellen ik helemaal alleen zou achterblijven.
En dat hij aan mij kon zien dat ik het zelf ook wilde,
Door de manier hoe beide mij in hun macht hadden, en influisterde dat het mijn eigen schuld was en doordat het mensen waren waar ik afhankelijk van was en die voor mij hadden moeten zorgen.
Ben ik natuurlijk al gaan geloven dat ik dit verdiende en dat het mijn eigen schuld was.
Maar eigenlijk had ik hun woorden daar niet eens voor nodig, want schuld en schaamte gevoel is ook een Overlevings- mechanisme.
Ik merk dat ik het veel makkelijker vind om te zeggen en te denken: Het was mijn eigen schuld en ik was slecht dus verdiende ik het.
Dan om te moeten voelen en doorleven dat de daders slecht waren, dan om werkelijk te moeten toegeven dat ik machteloos was in die situatie.
Dan de pijn te moeten doorleven, en mij te moeten realiseren dat de mensen die eigenlijk voor mij hadden moeten zorgen niet te vertrouwen/fout waren.
Het is moeilijk, maar de laatste tijd heeft dat schuldgevoel plaats kunnen maken voor het doorvoelen van de echte pijn.
Ik heb geleerd dat ik wel waardevol ben, en dat de woorden van de daders niet waar zijn.
Dat ik het niet had kunnen voorkomen, of had kunnen veranderen.
Dat ik zo goed als dat ik kon probeerde te overleven.
Ook al is dat schuld en schaamte gevoel wel nog een ‘thema’ wat aandacht verdiend, want het is helaas vaak nog behoorlijk aanwezig.
Want vaak weet mijn hoofd het wel dat ik niet schuldig ben maar vaak voelt het nog wel zo.
Toch realiseer ik mij steeds meer: Ook gevoelsmatig dat ik een kind was en dus machteloos, en dat doet pijn want dan kom je bij de werkelijke pijn, bij de werkelijke angst en bij het verdriet.
Erover praten is nog moeilijk voor me, het delen roept veel angst en onrust op, en veel oude pijn.
Maar ik werk er aan in therapie met een psychologe die het snapt en die geduldig met mij is en weet wat ik nodig heb.
Ik heb laatst een boek van Agnes van minnen gelezen, verlamd van angst.
En dat gaat over de overlevings- reacties bij seksueel misbruik:
Het was een fijn boek om te lezen, confronterend maar fijn.
Het gaf mij een hoop inzicht in mijn reacties die ik had als kind op het seksueel misbruik en op de kindermishandeling in mijn jeugd.
En dat het dus heel normaal was dat ik bijvoorbeeld meewerkte (Ze noemt het in het boek de vrede bewaren).
Of dat ik verstijfde tijdens het misbruik en tijdens de mishandelingen uit angst.
En dat het normaal is dat ik sommige dingen van het seksueel misbruik van de hulpverlener wel fijn vond, want ik kreeg van hem wel liefde voor mijn gevoel.
En zo nog een aantal andere reacties die ik heb gehad die dus eigenlijk heel normaal waren, maar waar ik mij voor schaamde.
Het luchtte mij ontzettend op, mijn psychologe had het al een paar keer uitgelegd hoe het zit:
Maar bij haar dacht ik al gauw: Je zegt het alleen maar om mij een goed gevoel te geven, het klopt helemaal niet.
Het was gewoon mijn eigen schuld, maar dat durft ze niet te zeggen..
Maar toen ik het boek las van zo’n expert, de expert op het gebied van psychotrauma, viel ineens het kwartje.
Dat mijn reacties normaal waren, en dat ik ook niet anders kon reageren op dat moment.
Agnes van minnen schreef ook wat over Herstellen na seksueel misbruik, en de reacties die er kunnen horen bij een trauma, en hoe je dat kunt ombuigen.
Ze schreef ook wat over schuld en schaamte gevoel, en ik vind het daar heel goed uitgelegd dus een stukje zal ik hieronder delen:
De meeste mensen schamen zich voor het feit dat ze seksueel misbruik hebben meegemaakt.
Als je terugdenkt aan het seksueel misbruik of als je er over wilt praten, word je in verlegenheid gebracht.
Schaamte is een vorm van onderdanig gedrag, en hoort bij de overlevingsreactie de vrede bewaren. Als je je schaamt heb je het gevoel dat je klein bent, dat je verslagen bent.
De meeste mensen schamen zich voor wat ze hebben gedaan of juist hebben gelaten tijdens het seksueel misbruik.
Je schaamt je bijvoorbeeld voor het feit dat je in zo’n situatie bent terecht gekomen, dat je niet in de gaten had dat je in gevaar was, dat je niet hebt kunnen wegkomen of dat je je niet verzet hebt, dat je hebt meegewerkt aan het seksueel misbruik of dat je bevroren/verstijfd was van angst.
Dat zijn allemaal overlevingsreacties.
Dat meeste mensen schamen zich dus niet alleen voor het seksueel misbruik op zich maar vooral voor de overlevingsreactie die ze hebben vertoond.
Bij schaamte veroordeel je doorgaans jezelf, je krijgt negatieve gedachten over jezelf, je vind je zelf zwak, of hebt het idee dat een ander dit nooit was overkomen.
Je voelt je minderwaardig, hebt het gevoel dat je tekortschiet. Dat gevoel kan mede ook aangewakkerd zijn door de dader, die je heeft verteld dat het jouw eigen schuld is, of dat je niets waard bent.
Schaamte maakt het moeilijker om het te verwerken, door dat je er dan minder over kan praten bijvoorbeeld en dus ook minder steun kan krijgen.
Schaamte is ook een symptoom wat bij ptss hoort, door de ptss te behandelen word die schaamte vaak minder.
Ik vond dit stukje fijn om te lezen, omdat ik hier herkenning in vond, maar ook erkenning dat die schuld en schaamte gevoelens normaal zijn, maar het gaf mij ook hoop dat het dus minder kan worden die schuld en schaamte gevoelens.
Maar wat mij eigenlijk nog het meest heeft geholpen dat ik het inzicht kreeg dat mijn overlevings reacties tijdens het misbruik maar ook tijdens de mishandelingen eigenlijk heel normaal waren.
Het is niet dat mijn schuld en schaamte gevoelens ineens weg zijn, maar ik heb er wel meer begrip voor en vooral inzicht er in gekregen dat ik niet schuldig ben en mij niet hoef te schamen.
Het is en blijft een moeilijk thema, maar stapje voor stapje lukt het om mijn schuld/ schaamte gevoelens los te laten daar ben ik van overtuigd want het is al minder geworden dan eerder dankzij de trauma therapie (EMDR en IE die ik al heb gevolgd en nog steeds volg.)
Waarbij ik eigenlijk steeds weer mijn angsten aanga en doorbreek en praat over de dingen waar ik mij het meest voor schaam.
Waarbij ik praat ondanks schuldgevoel, schaamte en angst.
Dat heeft me al een stuk geholpen, want door het aan te gaan doorbreek je ook iets.
De therapie heeft er dus voor gezorgd dat het schuld en schaamte gevoel al minder is.
En daarnaast helpt het dat ik er steeds meer over durf te praten, met de dierbare mensen in mijn omgeving.
En dat ik daar ook de ruimte voor heb omdat ik zo’n betrouwbaar netwerk heb.
Waarvan ik eigenlijk steeds meer leer dat ik mij niet hoef te schamen en dat ik er mag zijn.
Dat ze mij niet zullen veroordelen.
Dat verbaasd me nog regelmatig.
Het zijn dan ook waardevolle tegenervaringen die ik momenteel op doe zowel in therapie als daar buiten.
